امروز خبر برنده شدن فردی در یکی از بزرگ‌ترین بخت‌آزمایی‌های تاریخ به مبلغ نزدیک یک ملیارد دلار رو خوندم. روزگاری فکر می‌کردم اگه کسی در بخت‌آزمایی برنده بشه دیگه غم مادی‌ای در جهان نخواهد داشت ولی دیگه چنین باوری ندارم. چند سال پیش داستان زندگی افراد برنده بخت‌آزمایی رو می‌خوندم و باورکردنی نبود تعداد اون‌هایی که نه تنها پولی براشون نموند، بلکه ورشکسته شدن و حتی خودکشی کردن. مسیر کلی داستان اعتیاد به خرج کردنه؛ تا جایی که همه پول‌های بادآورده تمام می‌شه، ولی اعتیاد هنوز هست. پس اون‌ها چون نمی‌تونن یک شبه از اون خرج کردن دست بردارن شروع می‌کنن به قرض کردن تا جایی که همه چیزشون از دست می‌ره و ورشکسته می‌شن.

یکی از غم‌گین‌ترین داستان‌ها برای من داستان دیوید لی بود. دیوید فردی بسیار فقیر بود که یکی از بخت‌آزمایی‌های بزرگ رو می‌بره و بعد از کسر مالیات دارای 27 ملیون دلار می‌شه. اون شروع می‌کنه به خرید ماشین‌های گران قیمت و خانه‌های تفریحی ملیونی و حتی جت شخصی! و در همون سال اول 12 ملیون دلار رو خرج می‌کنه. مدتی بعد سر خرج‌کردن‌های بی‌موردِ خانومش، دیوید ازش طلاق می‌گیره. بعد از اون پول‌هاش رو صرف خرید اسب و عتیقه‌جات و مواد مخدر می‌کنه تا به زودی همه پول‌ها تموم می‌شن. ولی دیوید که نمی‌تونه یک شبه از عادات پرخرجش دست بکشه و به زندگی قبلیش برگرده!‌ پس سعی می‌کنه تا با وام گرفتن و فروختن ملک‌هاش به پرخرجی‌ ادامه بده.

تنها دوازده سال بعد از برنده شدن لاتاری، دیوید لی، بی هیچ پولی در جیب، در یک نواخانه و آسایش‌گاه درگذشت؛ در حالی که هنوز صدها هزار دلار به دوستانش بده‌کار بود.

من هیچ وقت سریال کلاه‌قرمزی رو ندیدم و باهاش آشنا نبودم. ولی به واسطه شبکه‌های اجتماعی با دیوی(دیبی) آشنا شدم و بعد جست‌و‌جو فهمیدم یه شخصیت کلاه‌قرمزی هست که همه چیز رو برعکس می‌گه و از اسمش پیداست که دیوه.

اومدم براتون بنویسم که نمی‌دونم می‌دونید یا نه، اما حس می‌کنم این شخصیت رو از افسانه‌های ایرانی ساختن. چون دیوها موجوداتی واژگونه کار هستن. مثلاً روزها می‌خوابن و شب‌ها بیدارن.

یک داستان معروف هم هست در شاه‌نامه به نام اکوان دیو که وارونه‌کار بودن دیوها محور اصلی داستانه. اکوان رستم رو بلند می‌کنه و ازش می‌پرسه که می‌خواد کجا پرتاب بشه، به دریا یا کوهستان؟ رستم اگه به کوه پرتاب بشه می‌میره ولی تو دریا شانس شنا کردن رو داره، ولی از طرفی می‌دونه که کار دیوها واژگونه هست پس بهش می‌گه که به کوه پرتابش کنه؛ دیو هم به دریا پرتش می‌کنه و رستم زنده می‌مونه.

جای قرص‌های افسردگی، قرص برنج خورد.

من حدود یک سال پیش پستی با عنوان «واژگان عربی با ریشه فارسی، یا وام‌واژهای دروغین؟» نوشته بودم که در اون تعدادی واژه عربی که ادعا می‌شد ریششون فارسیه رو رد کردم. اون پستم در حقیقت نقدی بود به جریانی شبه پان‌فارس که با ریشه‌شناسی‌های عامیانه، ریشه خیلی از واژه‌ها رو فارسی می‌دید در حالی که نبودن. اما متاسفانه بعد یک سال، بارها دیدم اون پست داره به جریان نادرست دیگه‌ای، یعنی پان‌عربی کمک می‌کنه! افرادی بودن که با ارجاع به اون پست می‌خواستن صفحه ویکی‌پدیای فهرست واژه‌های عربی با ریشه فارسی رو پاک کنن؛ صفحه‌ای که خود من ایجاد کنندش هستم! پس باید این پست رو می‌نوشتم تا بهشون بفهمونم من منظورم این نیست که عربی هیچ وام‌واژه‌ای از فارسی نداره.

در این که عربی امروز پره از واژه‌های فارسی شکی نیست. کسی نمی‌تونه ادعا کنه واژه کهرباء به عنوان واژه اصلی برای «برق» در عربی، فارسی نیست. یا امیدوارم قبول داشته باشین واژه استاذ عربی از استاد فارسی اومده. ولی من تو این مقاله نه به دنبال عربی امروزی، بلکه می‌خوام تنها به واژه‌های بسیار معروف عربی فصیح بپردازم.

از اون جایی میزان شک‌گرایی بعضی از شماها رو درک کردم، تلاش می‌کنم برای تک‌تک ادعاهام تو این مقاله منبع بذارم. نه‌تنها منابع آکادمیک می‌ذارم، بلکه با توجه به ذهنیتی که از بعضیتون دیدم قول می‌دم از هیچ ایرانی‌ای منبع نذارم. پس حتی اگه فهمیدین پدرجد یکی از نویسنده‌های منابع من ایرانی‌ هستن بهم بگین عوضش کنم که بعدا نشنوم اینا پان‌فارس بودن و فلان!

در این نوشته عدوپ مخفف «عکس در واژه‌نامه پهلوی» هست که به فرهنگ پهلوی هنریک ساموئل اشاره داره. و عمزچ مخفف «عکس مقاله جانی چونگ» که منظور این مقاله  هست.

نمی‌دانم می‌دانید یا نه. ولی زن سرخ‌پوش، زنی بود که نزدیک 30 سال هر روز با لباسی سرخ به میدان فردوسی می‌رفت و در گوشه‌ای می‌نشست و خاموش، انتظار می‌کشید! سی سال هر روز، می‌فهمید؟ طبق گفته مردم او روزی ناگهان غیبش زد، بی‌آن که نه کسی نامش را بفهمد و نه دلیل انتظار کشیدنش را. می‌توانید ویدئو او را در مستند تهران امروز ببینید، هم در حال انتظار و هم در حال رفتن.

امروز که از میدان فردوسی رد می‌شدم به یاد او افتادم. دور و برم را نگاه کردم تا شاید محل انتظار رو را پیدا کنم اما نکردم. داشتم فکر می‌کردم این کوچه خیابان‌ها می‌توانند چه داستان‌هایی داشته باشند. چه خاطراتی که دفن‌شده‌اند و چه آدم‌های شگفت‌انگیزی که روزگاری بر آن قدم می‌زدند.

پ.ن: کسی در نظر خصوصی گفت: «نکته شگفت اینه که از تکرار منظم بی‌معناترین کارها هم در گذر زمان و تبدیل‌شون به یه الگو، می‌شه معنا خلق کرد... گو اینکه تکرار به خودی خود زاینده معناست». ذهنم رو مدتیه درگیر کرده. چقدر عجیب...

داشتم طبق معمول این آهنگ یروما رو وقت درس خوندن گوش می‌دادم، گفتم به اشتراکش بذارم. جالبه چون فهمیدم این فایل رو سال 96 تو بیان آپلود کرده بودم اما تا حالا منتشرش نکردم.

بشنویم، When The Love Falls(چو عشق می‌افتد*) از Yiruma

دریافت حجم: 3.06 مگابایت

پ.ن*: شاید به ترجمم گیر بدید ولی نه چندان!

امروز پستی از یکی از بچه‌های ویکی‌فا (که باستان‌شناس است) دیدم. درباره خطی بسیار خاص بود. خط مردم یوکاگیر(تلفظ) که در شرق سیبری زندگی می‌کنند و جمعیت‌شان در حد چندصد نفر است. راهی کوتاه تا انقراض.

من ترجمه نوشته زیر را می‌گذارم. اول ترجمه را بخوانید و بعد خط را ببینید:

«تو یار روسی تازه‌ای گرفتی و او مانع عشق ماست، و ارتباط تو با خانه‌ام را قطع می‌کند. ممکن است به زودی بچه‌دار شوید. تنها و غمگینم! به فکر تو هستم، اما پسری هست که به من فکر می‌کند و من فکر کردن راجع به او را آغاز کرده‌ام.».
نامه‌ای به خط و زبان یوکاگیری، سال ۱۸۹۶.

و حالا اصل نامه:

می‌توانید جزئیات و شیوه خواندن این نوشته را در این وبلاگ بخوانید. + نوشته دیگری در این خط.

«سقط جنین قتله»
[تروریست فریاد زد]

فقط تو را می‌دیدم؛ حتی با چشم‌های بسته.

یادم است از کودکی بارها ماجرای «شهید دانش‌آموز» را خوانده بودم، حسین فهمیده. چقدر از همان اول برایم خاص بود. مانند مرد تانکی، این بار کودکی 13 ساله که نارنجک‌ به کمر به زیر تانک می‌رود. مرد تانکی آن لحظه چه حسی داشت؟ چه فکری با خود می‌کرد؟، من همین سوال‌ها را درباره فهمیده هم از خودم می‌پرسیدم.

امروز در نت‌گردی سر از ویکی‌پدیایش در آوردم. قسمتی را دیدم به نام تردیدها که در این روایت تشکیک می‌کرد. من نمی‌دانم که این داستان راست است یا پروپاگاندا، ولی اگر دومی باشد، نمونه‌ای بسیار شبیهش را می‌شناسم؛ این بار از شوروی.

پاولیک موروزف، کودکی فقیری زاده شوروی بود و دقیقا همانند فهمیده 13 سال داشت. او که به آرمان‌های کمونیسم و استالین وفادار بود، پدرش را به مقامات برای «جعل اسناد برای کمک به راهزنان و دشمنان شوروی» لو می‌دهد. پدرش به اردوگاه‌ کار اجباری فرستاده می‌شود و حکم مرگ می‌گیرد. کمی بعد باقی خانواده فقیر و عصبانی‌اش او را می‌کشند و موروزف «شهید» می‌شود. بازتاب رسانه‌ای داستان پاولیک بسیار زیاد بوده و در شمار زیادی از پوسترهای شوروی نقش می‌بندد. کتاب‌ها و فیلم‌ برای او ساخته می‌شود. گاهی او را خداگونه بالا می‌برند و داستان او تاثیر زیادی رو نسل بعدی کودکان می‌گذارد، کودکانی که تشویق می‌شند تا والدینشان را لو بدهند.

بعد از فروپاشی شوروی و با تحقیقات تاریخی معلوم می‌شود که این داستان جعلی بوده. گرچه که پاولیک کودکی واقعی بوده که کشته‌شده‌بوده ولی ماجرای تعریف شده تنها افسانه‌ای برای ساختن یک پروپاگاندا بوده. پروپاگاندایی که الگوی کودکان بشود. اکونومیست می‌نویسد: «یک داستان اخلاقی سرراست شوروی، ....، اگر مجبوری میان خانواده و جماهیر یکی را انتخاب کنی، باید جماهیر را انتخاب کنی».

حس می‌کنم وقتم که آزاد شد باید این صفحه ویکی‌پدیا را به فارسی ترجمه کنم. البته شما هم شاید وقت آزاد داشته باشید و ویکی‌فا از بهترین جاهاست.